"ตัวประกอบ" หรือ ลิ่วล้อ
(喽啰) มักจะถูกมองว่าไม่มีความสำคัญในการแสดงในสายตาของคนดูอยู่เสมอแต่ใครจะรู้บ้างว่าตัวประกอบเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งที่ขาดไม่ได้บนเวทีการแสดงงิ้วเพราะหากไม่มีตัวประกอบ แม่ทัพก็ขาดทหารที่จะนำออกไปรบราฆ่าฟันกับศัตรู
แล้วแม่ทัพจะเป็นแม่ทัพไปได้อย่างไร
สำหรับตัวประกอบเองก็ไม่ใช่ว่าจะเป็นได้สบายๆเพราะการเป็นตัวประกอบที่ดีจะต้องมีความอดทนสูงและต้องรู้หลักในการเดินในรูปแบบต่างๆที่มีมากมายหลายสิบแบบซึ่งแต่ละแบบก็จะมีความหมายแตกต่างกันไปตามเรื่องราวในฉากนั้นๆอีกทั้งยังต้องรู้จังหวะในการขานรับเมื่อตัวแสดงหลักเรียกหาการแสดงของตัวประกอบที่ดีอันดับแรกคือต้องนิ่ง ใบหน้าไม่แสดงอารมณ์ความรู้สึก โดยเฉพาะตอนที่ตัวละครหลักกำลังแสดงอารมณ์เพราะหากตัวประกอบที่ยืนอยู่หัวเราะหรือยุกยิกคนดูก็จะแบ่งปันสมาธิในการดูไปอยู่ที่ตัวประกอบแทนทำให้การแสดงงิ้วสูญเสียอรรถรสไปหลายคนอาจจะสงสัยทำไมไม่ให้ตัวประกอบแสดงอารมณ์ตามตัวละครหลักบ้าง
ก็เพราะว่าการแสดงงิ้วไม่เหมือนการแสดงอื่นๆ งิ้วเน้นที่การร้องเป็นหลัก จึงต้องการให้คนดูจดจ่ออยู่ที่การร้องและอารมณ์ของตัวละครหลักในแต่ละฉากเพื่อให้เข้าถึงอารมณ์มากที่สุด
เพราะฉะนั้นชื่อเสียงของแต่ละคณะจึงขึ้นอยู่กับตัวประกอบด้วยว่ามีความรับผิดชอบต่อหน้าที่เพียงใด
การแสดงงิ้วในสมัยก่อนในจีน
ตัวประกอบมักจะเป็นคนงานที่รับจ้างแบกโลงศพ กลางวันแบกโลง
กลางคืนก็มารับแบกธงบนเวทีงิ้ว การแต่งกายจึงไม่ค่อยเรียบร้อย
รวมถึงเนื้อตัวหน้าตาก็ไม่สะอาดเท่าที่ควร
บางคนไม่แต่งหน้าไม่โพกหัวให้เรียบร้อยก็ขึ้นไปยืนหลับอยู่บนเวที ต่อมาจึงต้องมีการบังคับให้ผู้ที่มารับจ้างเป็นตัวประกอบทำความสะอาดร่างกาย
โกนศีรษะ(งิ้วในจีนโกนศีรษะเพื่อสะดวกต่อการแต่งหน้าทำผม)
และแต่งหน้าแต่งตัวให้เรียบร้อยจึงจะได้รับอนุญาตให้เข้าร่วมการแสดง
ถ้าจะกล่าวถึงตัวประกอบที่ขึ้นชื่อว่าสวยงามและพร้อมเพรียงที่สุดคงต้องยกให้เหล่าตัวประกอบในพระราชวังต้องห้าม
เพราะตัวประกอบเหล่านี้ไม่ใช่ทั้งนักแสดงและคนรับจ้างแบกโลง
แต่คือเหล่าบรรดาขันทีนั่นเองด้วยความที่อยู่ในพระราชวังจึงต้องมีกฎเกณฑ์มากมายทำให้คนเหล่านี้มีความอดทนและเคร่งครัดต่อข้อกำหนดต่างๆจนเป็นนิสัยอีกทั้งขันทีในวังมีจำนวนมากจึงสามารถเลือกเอาคนที่มีรูปร่างและความสูงใกล้เคียงกันมาเป็นตัวประกอบ
โดยก่อนการแสดงจะต้องมีอาจารย์ที่ฝึกสอนงิ้วมาช่วยอธิบายการเดินและฝึกซ้อมเพื่อให้การแสดงถวายเฉพาะพระพักตร์สมบูรณ์แบบที่สุด
เวทีงิ้วสามชั้นในพระราชวังต้องห้าม
ตัวประกอบในภาษาจีนกลางออกเสียงว่า
หลงเท่า 龙套 จะสังเกตว่ามีคำว่า
หลง ที่แปลว่า มังกร อยู่ในคำ ก็เพราะคำนี้มีที่มาจากลายมังกรที่อยู่บนชุด
(คนละแบบกับมังกรที่ปักบนฉลองพระองค์ฮ่องเต้) 1 ชุดจะต้องมี 4
คนพอดี ถ้าจะเพิ่มจำนวนก็ต้องเพิ่มเข้าไปทีละ
4 คน เพราะจำนวนเลข 4 นอกจากจะหมายถึงทิศทั้งสี่แล้ว ยังง่ายต่อการจัดวางตำแหน่งในการยืนและเดิน เช่น ตัวเอกอยู่ตรงกลาง
ตัวประกอบอยู่ที่มุมทั้งสี่ หรือข้างละสองของตัวเอก ก็จะไม่มีใครถูกบัง
สีชุดของตัวประกอบ
หากเป็นคณะใหญ่ มักจะมีห้าสี คือ แดง น้ำเงิน เขียว ขาว ดำ
หากเป็นคณะเล็กอาจจะมีแค่สามสี คือ แดง น้ำเงิน(หรือเขียว) และขาว
ซึ่งการแต่งสีอะไรก็ขึ้นอยู่กับตัวละครหลัก ยกตัวอย่างเช่น แม่ทัพใส่เกราะสีแดงทหารตัวประกอบก็จะต้องใส่สีแดงทั้งสี่คนเพื่อคนดูจะได้เข้าใจว่าฝ่ายไหนเป็นฝ่ายไหน ใครเป็นคนของใคร
หากเป็นตัวประกอบในพระราชวังก็จะเป็นพวกบรรดาขันทีที่ใส่ชุดสีเหลืองเป็นหลักส่วนหัวหน้าขันทีจะมีชุดเฉพาะตัวในสีที่แตกต่างกันไปซึ่งในความเป็นจริงสีเหลืองจะใช้เฉพาะฮ่องเต้และเชื้อพระวงศ์ชั้นสูงบางพระองค์เท่านั้น
หากเป็นฉากที่ฮ่องเต้ไว้ทุกข์เนื่องจากตัวประกอบจะไม่มีชุดขันทีสีขาวก็จะใช้ชุดตัวประกอบอื่นที่เป็นสีขาวมาแต่งแทน แต่ยังคงสวมหมวกขันทีไว้เพื่อให้รู้สถานะตัวละคร
โดยต้องไปลืมที่จะเปลี่ยนลูกบอลกำมะหยี่บนหมวกให้เป็นสีขาวทั้งหมดด้วย
สำหรับฉากที่เกี่ยวเนื่องกับการรบทัพจับศึกของฮ่องเต้ตัวประกอบก็จะมีชุดเฉพาะที่เป็นลักษะของเกราะและถืออาวุธในทำนองทหารรักษาพระองค์
จากรายละเอียดต่างๆที่กล่าวมาเห็นได้ว่าการเป็นตัวประกอบมีรายละเอียดปลีกย่อยมากมายที่ต้องใส่ใจและการที่ผู้ชมจะให้ความสำคัญกับการแสดงคณะนั้นๆก็ขึ้นอยู่กับภาพรวมของนักแสดงทุกคน
ดังนั้นตัวนักแสดงเองจึงต้องให้ความสำคัญกับทุกบทบาทที่ได้รับ
ศัพท์เฉพาะของวงการแสดงงิ้วในจีนมีกล่าวไว้คำหนึ่งคือ อี้เคอไช่ (จีนกลาง) 一棵菜 หรือ อาหารหนึ่งจาน
หมายถึง ทุกคนบนเวทีเป็นส่วนประกอบสำคัญ
การที่จะทำให้เกิดเป็นอาหารมีรสชาติอร่อยเพื่อให้ผู้ชมได้ลิ้มรสจึงขาดส่วนประกอบส่วนใดส่วนหนึ่งไปไม่ได้
ไม่ว่าจะเป็นตัวแสดงหลักหรือตัวประกอบก็มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่ากันทุกบททุกคน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น